Hossein Zadeh Dashti M, Salehi K, Keshavarz Afshar H, Javadipour M. (2025). Compilation of an Educational-consultative Package to Reduce the Psychological and Educational Damages of Children of Divorce based on Iranian Culture.
Journal of Childhood Health and Education.
5(4), 228-242. doi:
10.32592/jeche.5.4.228 URL:
http://jeche.ir/article-1-278-fa.html
1- دانشجوی دکترای مشاوره، گروه مشاوره، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2- دانشیار، گروه روشها و برنامه آموزشی و درسی، دانشکده روانشناسی و علومتربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3- دانشیار، گروه مشاوره و روانشناسی تربیتی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
4- دانشیار، گروه روشها و برنامه آموزشی و درسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
چکیده: (1075 مشاهده)
زمینه و هدف: طلاق والدین میتواند بهعنوان یک توفان عاطفی در زندگی کودکان عمل کند که به بروز مشکلات جدّی روانشناختی مانند اضطراب، افسردگی و افت تحصیلی منجر میشود و سلامت روانی آنها را به خطر میاندازد. بهرغم این مخاطرات، شواهد نشان از کمتوجهی به آموزش کودکان طلاق و زمینهسازی برای برطرف کردن این آسیبها دارد. روش پژوهش: از طرح پژوهش آمیخته اکتشافی در دو بخش کیفی و کمّی استفاده شد. در بخش کیفی از مرور نظاممند استفاده گردید. میدان پژوهش شامل کلّیه مقالات معتبر و پایاننامههای چاپشده به زبان فارسی در پایگاههای دادههای ایرانی شامل مگیران، مرکز اطلاعات علمی، پایگاه تخصّصی نور و پرتال جامع علومانسانی در بازه زمانی 2023-2006 بررسی شد و تعداد 3296 سند بازیابیشدند. برای ارزیابی کیفیت مطالعات، از فهرست وارسی برنامه مهارتهای ارزیابی انتقادی (CASP) استفاده شد و 26 سند انتخاب شدند. بسته آموزشیمشاورهایِ کاهش آسیبهای کودکان آسیبدیده از طلاق والدین برمبنای مرور پیشینه مطالعات تدوین شد. ده نفر از صاحبنظران حوزه مشاوره بهمنظور بررسی روایی محتوایی بسته بهصورت در دسترس انتخاب شدند و اعلام نظر کردند. یافتهها: در بخش کیفی به شناسایی شش دسته از آسیبها که حاصل از تحلیل مضمون دادهها شامل آسیبهای روانشناختی، آسیبهای جسمانی و سلامت عمومی، روابط خانوادگی، آسیبهای تحصیلی، رفتارهای پُرخطر در این کودکان بود، پرداختیم که به 27 زیرمضمون منجر شد. بعد از تنظیم محتوای بسته آموزشیمشاورهای براساس رویکردهای روانشناسی CBT، DBT و ACT و مشاورههای فردی و گروهی (تلفیقی) روایی بسته تدوینشده موردبررسی متخصّصان قرار گرفت که شاخص محتوایی 0/8 و ضریب توافق کاپا 0/71 به دست آمد.. نتیجهگیری: یافتههای پژوهش حاضر نشاندهنده طیف گستردهای از آسیبهای روانی، اجتماعی و تحصیلی در کودکان موردمطالعه است. این آسیبها که ازطریق تحلیل کیفی دادهها شناسایی شدهاند، بیانگر ضرورت مداخلات روانشناختی هستند. تدوین بسته آموزشیروانشناختی براساس رویکرد تلفیقی CBT، DBT، ACT و مشاوره فردی و گروهی گامی مهم درجهت پاسخگویی به این نیازها محسوب میشود. این یافتهها بر اهمیت شناسایی و مداخله زودهنگام در آسیبهای روانی، اجتماعی و تحصیلی کودکان تأکید دارد. رویکرد تلفیقیِ مورداستفاده در این پژوهش با تأکید بر آموزش مهارتهای شناختی، هیجانی و رفتاری میتواند به بهبود کیفیت زندگی کودکان آسیبدیده کمک شایانی کند. همچنین، روایی بالای این بسته نشان از کارآمدی این رویکرد در ارتقای سلامت روان کودکان دارد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي دریافت: 1403/6/23 | پذیرش: 1403/7/15 | انتشار: 1403/12/10