فصلنامه

مقدمه: مهدکودک یکی از مکان‌هایی است که خلاقیت کودک در آن‌ها پرورش می‌یابد. یکی از راهکارهایی که موجب افزایش رشد خلاقیت در کودکان می‌گردد؛ ایجاد محیط تعاملی و منعطف در مهدکودک‌هاست. ازاین‌رو پژوهش حاضر باهدف فراهم‌سازی زمینه رشد و ارتقای خلاقیت کودکان در محیط آموزشی مهدکودک‌ها، به شناسایی ویژگی‌های فضاهای تعاملی موجود در این نوع فضاها می‌پردازد تا بتواند به نحوه تأثیر آن‌ها بر رشد خلاقیت در کودکان دست یابد.
روش پژوهش: در این پژوهش که از نوع کاربردی و ازنظر روش انجام، توصیفی - پیمایشی است، سه ویژگی فضای کودک اعم از «کنجکاوی»، «بازی» و «تخیل» و سه ویژگی مهم فضای تعاملی اعم از «انعطاف‌پذیری»، «پیچیدگی و تنوع‌پذیری»، «تحریک‌پذیری»، با 23 مؤلفه از طریق پرسشنامه محقق ساخته‌ای که بر اساس طیف پنج گزینه‌ای لیکرت تهیه‌شده، در سال 1401 موردنظرسنجی قرارگرفته است. جامعه آماری پژوهش مربیان 35 مهدکودک منتخب در نیاوران تهران به تعداد 426 مربی می‌باشد که بر اساس فرمول کوکران نمونه آماری آن برابر با 202 نفر می‌گردد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها پس از گرداوری اطلاعات حاصل از توزیع پرسشنامه‌ها و واردکردن آن‌ها در نرم‌افزار SPSS با استفاده از آزمون تی تک نمونه‌ای انجام پذیرفته است.
یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان از وجود رابطه معنادار بین سه ویژگی مهم فضاهای تعاملی و رشد خلاقیت کودکان دارد، لذا فرضیه اصلی پژوهش مبنی بر اینکه «ایجاد فضاهای تعاملی بر رشد خلاقیت کودک تأثیرگذار است» مورد اثبات قرار می‌گیرد.
بحث و نتیجه‌گیری:‌ نتایج نشان می‌دهد استفاده از فضاهایی که انعطاف‌پذیر بوده و موجب کنجکاوی کودک می‌شود، تحریک حواس پنج‌گانه، استفاده از مصالح متنوع نظیر لاستیک‌ها، تنه‌های درختان بریده‌شده در فضای بازی، استفاده از رنگ‌های مختلف در کف، سقف، بدنه‌ها و مبلمان ها، استفاده از آب به‌صورت فواره، آب‌نما، دیوار آب و جوی در اطراف فضای بازی کودکان، ایجاد تعلق‌خاطر و توجه به تجربه‌های فردی و جمعی مخاطب در طراحی محیط تعاملی به افزایش تعامل کودک، محیط، رشد خلاقیت کودک و تعاملی شدن محیط کمک نماید.